Użytkowanie i serwis butli nurkowych
Codzienna troska o butle nurkową sprowadza się do opłukania, wysuszenia i przechowywania po uzyciu. Dodatkowo nalezy ją także zabezpieczyć przed uszkodzeniem, zanieczyszczeniem wnetrza przed wilgocią, a także regularnie serwisować i tesować.
Ze względu na Twoje i nasze bezpieczeństwo – nabijamy butle jedynie z ważną legalizacją UDT
Właściwy transport.
Delikatne obchodzenie się z butlami zabezpieczy je przed kosmetycznymi uszkodzeniami a także przed uszkodzeniem innych rzeczy przez butlę. Co ważniejsze, poważniejsze uszkodzenia mogą być zarówno niebezpieczne jak i kosztowne. Uszkodzenia zewnętrzne, takie jak upadek mogą oslabić strukturę butli, tak że nie będzie ona mogła bezpiecznie przechowywac sprężonego gazu. Upadek pełnej butli na zawór może spowodować wyrwanie zaworu i w efekcie powstanie niekontrolowanego pocisku rakietowego, albo co bardziej prawdopodobne wygiąć elementy zaworu wykonane z miękkiego metalu powodując że nie będzie on działał i trzeba będzie kupić nowy. Każda butla która doświadczyła poważnego uderzenia, nie powinna być użytkowana do czasu sprawdzenia jej przez specjalistę. Butle aluminiowe, które są wykonane z bardziej miękkiego materialu, są bardziej wrażliwe na uszkodzenia spowodowane uderzeniem. Aby zapobiegać uderzeniom, należy obchodzić się z nimi delikatnie. Oczywiście nie wolno nimi rzucać, a także poświęcić trochę czasu na zabezpieczenie w czasie transportu w samochodzie czy na łodzi, tak by wzajemnie nie przetaczały się i nie uderzały jedna o drugą. Należy także zwrócić uwagę by stojące butle nie zostały przewrócone, lepiej zostawić je położone. Kładąc skręcony zestaw do nurkowania warto położyć go na boku i zwrócić uwagę aby butla nie zmiażdżyła puszek automatów, przyrządów pomiarowych, czy jacketu.
Przepisy opublikowane 28 maja 2013 r http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2013/815
-Powietrze sprężone:UN1002, klasa 2,
-Tlen sprężony:UN1072, klasa 2,
Przepisy ADR nie mają zastosowania do butli ze sprężonym powietrzem lub tlenem jeżeli są przewożone przez osoby fizyczne i służą tym osobom w związku z ich aktywnością sportowo-rekreacyjną (ADR 1.1.3.1)
Zabezbieczenie przed wilgocią
Tlen zawarty w powietrzu, czysty tlen, czy jakakolwiek mieszanina zawierająca tlen reaguje szybciej z otoczeniem (utlenia materiały) gdy jest pod ciśnieniem. Wnętrza cylindrów nurkowych są więc idealnym miejscem dla powstawania korozji. Wilgoć przyspiesza ten proces, zarówno w stalowych jak i aluminiowych butlach. Wilgoć zawierająca cząstki soli działa jeszcze gorzej. Połączenie wilgoci i tlenu pod cisnieniem może powodować uszkodzenia z powodu utlenienia w ciągu godzin, podczas gdy w niesprężonej butli takie same efekty zajęłby tygodnie. Osłabienie ścianek jest głownym problemem w butlach stalowych. Jak pamiętasz, produkty utlenienia aluminium zabezpieczają go przed dalszą korozją, jednak nie jest to tylko korzystne zjawisko. Korozja ścianek ma wciąż miejsce, a większa ilość tlenku może odpadać, zatykając zawór i automamy. Nie możemu uniknąć ciśnienia w butlach ani tlenu, ale możemy utrzymywać wnętrza butli wolne od wilgoci. Pierwszy krok jest dokonynywany przez operatorów nurkowania, ktorzy napełniaja butle właściwie przefiltrowanym i osuszonym powietrzem bez wilgoci. W czasie napełniania, kropelki wody znajdujące się na końcówce przyłącza kompresora lub dyszy zaworu, mogą przedostawać się do butli. Jest odpowiedzialnością zarówno Twoją jak i napełniającego, żeby upewnić się że po zdjęciu automatu po nurkowaniu nie pozostały krople wody w zaworze. Jeśli widać jakieś, ochyl zawór butli i wydmuchaj. Ostatecznym zabezpieczeniem jest niedopuszczanie do całkowitego oprożnienia butli. Zawsze pozostawiaj co najmniej 20barów / 300psi aby przypadkowe uchylenie zaworu nie umozliwiało wtargnięcia powietrza zawierającego wilgoć do środka butli. Jeśli nie planujesz używac butli przez dłuższy czas, przechowuj butle z takim właśnie ciśnieniem a nie pełną, aby zmniejszyć ciśnienie tlenu wewnątrz i prędkość utleniania. Przechowuj butle w pozycji pionowej, tak by resztki wilgoci gromadziły sie w dolnej części cylindra, gdzie ścianki są najgrubsze i gdzie najłatwiej dostrzec jakieś uszkodzenia.
Kontrola wizualna.
Większość środowiska nurkowego wymaga corocznej inspekcji wizualnej w butlach. Renomowani operatorzy nurkowi nie napełnią butli nie posiadającej aktualnej naklejki świadczącej o bierzącym przeglądzie. Inspekcja wizualna, jest kontrolą wnętrza butli po kątem oznak uszkodzenia lub korozji. Technik przeprowadzający przegląd zdejmuje stopę, taśmy na butli i wszystko co mogłoby ukryć uszkodzenia. Używając specjalnego oświetlenia, lusterek i innych narzędzi, inspekcja prowadzona jest wewnątrz w poszukiwaniu korozji, widocznych nadpęknięć w okolicach szyjki butli i innych znakow ostrzegawczych. Bliższe przyjrzenie się zaworowi może rownież odkryć problemy. Zakładając brak wyraźnej korozji i uszkodzeń, sprawdzane jest płynne działanie zaworu, jego nasmarowanie zabezpieczające przed reakcją galwaniczną pomiędzy różnymi metalami butli i zaworu. Po ponownym zmontowaniu butli z zaworem i napełnieniu (częściowym lub calkowitym w zależności od potrzeb) butla jest oznakowywana naklejką. Naklejka zawiera nazwę firmy wykonującej przegląd, miesiąc i rok przeglądu. Naklejkę umieszcza się zwykle blisko podstawy. Umiejscowienie może być różne. Jeśli w wyniku przeglądu znaleziono korozję dalsze postępowanie zależy od rodzaju i skali problemu. Przemywanie wodą destylowaną i suszenie gorącym powietrzem usuwa mniejsze zanieczyszczenia z wnętrza butli aluminiowych. Małe obszary korozji w butlach stalowych zwykle pozostawia się na miejscu, gdyż ich usuwanie oslabia butle bardziej niż sama korozja. Jeśli butla jest intensywnie skorodowana, albo posiada zużycie wykruszające (korozja która spowodowała jamy lub wklęsłe wyżłobienia) wymaga piaskowania lub bębnowania. Bębnowanie wymaga umieszczenia materiału sciernego wewnątrz butli, którą umieszcza się na rolkach i toczy aż do wyczyszczenia wnętrza. Piaskowanie polega na kierowaniu strumienia materiału ściernego w strumieniu sprężonego powietrza do wewnątrz butli i usuwaniu rdzy. Te techniki usuwają część ścianki butli, więc po ich prowadzeniu wymagane jest testowanie ciśnieniowe przed użyciem, podobnie jak każdej butli ktora ucierpiała w wyniku uderzenia lub upadku.
Testy ciśnieniowe (hydrostatyczne)
Oprócz corocznej kontroli wizualnej, butle wymagają okresowego testu ciśnieniowego. Częstość tesowania wynosi pięć lat w USA, i waha się w zależności od lokalnego prawodawstwa w granicach od 2 do 10 lat. Ta procedura jest zwana testem hydrostatycznym, ponieważ jest przeprowadzana w wodzie. W czasie testu napełnia się butlę wodą i umieszcza w wypełnionym wodą płaszczu. Następnie butla jest sprężana do wartości 2/3 wiekszej od ciśnienia roboczego lub cisnienia testowania wytłoczonym na szujce butli. To powoduje że butla nieznacznie rozszerza się i wypiera część wody z płaszcza. Wyparta woda zbiera się w rurce zbiorczej i tester wie o jaką objetość butla rozszerzyła się. Kolejnym krokiem jest wypuszczenie ciśnienia z butli, co pozwala powrócić butli do pierwotnej objetości. Wysokie ciśnienie powoduje nieodwracalne rozszerzenia, które są akceptowalne tylko gdy są nieznaczne. Tester znakuje butle datą testu i znacznikiem identyfikującym testera, suszy i napełnia. Gdy trwałe rozszerzenie jest zbyt duże, świadczy to o nadmiernym zużyciu materiału i butla nie może byc dalej bezpiecznie uzytkowana. Wówczas nie otrzymuje ona znacznika daty testu lecz jakiś rodzaj oznaczenia dyskfalifikujacego do dalszego uzytkowania. (np wywiercany jest otwór w ściance lub uszkadzany gwint zaworu tak by napełnienie było niemozliwe) W większości krajów wymagane są specjalne uprawnienia by przeprowadzać testy hydrostatyczne.
Kiedy należy przeprowadzać test ciśnieniowy niezaleznie od terminu przeglądu.
Oprócz okresowego przeprowadzania inspekcji wizualnej i testów hydrostatycznych zgodnie z terminami określonymi prawem i lokalnymi standardami nurkowymi istnieją sytuacje w których należy przeprowadzić test niezależnie od terminu kolejnego testu, np:
- Wydaje Ci się że słyszysz luźno przesuwający się materiał wewnątrz butli
- Znalazłeś czerwony lub zielonkawy materiał na wewnętrznym filtrze automatu oddechowego
- Butla była poddana temperaturze ponad 82C (cylinder aluminiowy zwykle ulega widocznemu uszkodzeniu w tej temperaturze, stalowy może przetrwać natomiast wymaga testu hydrostatycznego)
- Butla była napełniona lub ciśnienie wzrosło znacząco powyżej cisnienia roboczego (ponad 10%)
- Butla była nieużywana przez conajmniej dwa lata
- Butla upadła z wysokości lub została silnie uderzona
- Widzisz cokolwiek co może świadczyć o osłabieniu scianek, wybrzuszenie lub coś co cię niepokoi.
Butle nurkowe są bardzo bezpieczne, a wypadki z udziałem butli są bardzo, bardzo rzadkie. Aczkolwiek gdy do takich dochodzi, zwykle są tragiczne w skutkach. Dlatego złota zasadą jest inspekcja i testowanie przed wymaganym terminem. Jesli są jakieś wątpliwości – oddaj butle do testowania.